Walory przyrodnicze

W Gminie Zbiczno jeziora zajmują powierzchnię ok. 1220 ha, co stanowi 9,2 % powierzchni całej gminy. Woda w większości jezior sklasyfikowana jest w wysokiej – II klasie czystości.
W miejscowości Grzmięca znajduje się siedziba Zespołu Gospodarki Rybacko-Wędkarskiej Okręgu PZW Toruń,
tel. (56) 49 391 49. 

Zespół ten gospodaruje na 7681 ha zwierciadła wody jeziornej, na 37,7 ha zwierciadła wody obiektów stawowych a także na rzekach: Wisła, Drwęca, Wel wraz z dopływami. W Grzmięcy funkcjonuje wylęgarnia nizinna ryb wyposażona w 93 aparaty Weissa. Głównym kierunkiem działalności Zespołu Gospodarki Rybacko-Wędkarskiej w Grzmięcy jest prowadzenie racjonalnej gospodarki rybacko-wędkarskiej (odłowy gospodarcze jezior, produkcja materiału zarybieniowego dla zarybiania jezior i stawów oraz na sprzedaż). Można tu również nabyć pozwolenie na wędkowanie.

W Gminie Zbiczno jest 16 jezior, na których wędkarze z całej Polski, posiadający kartę wędkarską oraz wykupione pozwolenie na wędkowanie na wodach Okręgu Toruń mogą łowić ryby.
W sezonie letnim zezwolenia można wykupić w Stanicy Wodnej PTTK w Bachotku, Ośrodku UMK w Bachotku, OSiR Wielkie Partęczyny, w Ośrodku Wypoczynkowym „Na Wzgórzu” w Strzemiuszczku, Ośrodku Wypoczynkowym „Stepol” w Bachotku oraz w siedzibie Zespołu Gospodarki Rybacko-Wędkarskiej w Grzmięcy.

Bliższych informacji udziela Zespół Gospodarki Rybacko-Wędkarskiej w Grzmięcy
87-312 Pokrzydowo
tel. (56) 49 391 49 lub 49 393 49

 JEZIORA

Jezioro Bachotek – o powierzchni 211 ha (granica gminy biegnie wzdłuż wschodniego brzegu jeziora). Jest to jezioro przedlodowcowe, rynnowe, o wydłużonym z północy na południe kształcie, poprzez rzekę Skarlankę połączone z Jeziorem Strażym (na północy) i Drwęcą (na południu). Maksymalna długość 4115 m, maksymalna szerokość 900 m, średnia głębokość 7,2 m, najgłębsze miejsce – 24, 3 m, długość linii brzegowej – 9950 m. Pośrodku znajduje się wyspa zwana „Wyspą Skarbów”. Jezioro otoczone jest lasami i uważane za jedno z najbardziej malowniczych na terenie Pojezierza Brodnickiego. Istnieją tu doskonałe warunki wędkowania – według klasyfikacji wędkarskiej jest to jezioro typu leszczowego, dominującymi gatunkami są: płoć, leszcz, wzdręga, krąp. Z drapieżnych ryb liczny jest tu udział szczupaka i okonia. Znaczny udział w połowach stanowi węgorz. Pozostałe gatunki to lin, sieja i sielawa. Nad Jeziorem znajdują się następujące ośrodki wypoczynkowe: „STEPOL”, „STANICA WODNA PTTK”.

Jezioro Bartno – o powierzchni ok. 4 ha, maksymalna długość 250 m, szerokość maksymalna – 160 m, położone na wschód od miejscowości Bachotek.

Jezioro Ciche – położone na południowy-wschód od wsi Ciche. Jest to jezioro rynnowe, przepływowe o powierzchni 110,8 ha. Maksymalna długość wynosi 3120 m, maksymalna szerokość 460 m, maksymalna głębokość – 13,4 m (średnia głębokość – 8,8 m), długość linii brzegowej – 7604 m. Jest to akwen atrakcyjny pod względem uprawiania turystyki wodnej i wędkowania. Typ jeziora leszczowego (płoć, węgorz, leszcz).

Jezioro Czortek – niewielkie, rynnowe jezioro położone między Jeziorami Tabuła (Łąki) a Wysokie Brodno, połączone z nimi poprzez Brodniczankę. Powierzchnia ok. 6 ha, maksymalna długość i szerokość – 250 m.

Jezioro Dębno – położone na południe od Jeziora Wielkie Partęczyny. Śródleśne ze słabo rozwiniętą linią brzegową, brzegi w przeważającej części wysokie, co utrudnia dostęp do wody. Powierzchnia 59,5 ha, długość maksymalna – 1400 m, szerokość maksymalna – 600 m, średnia głębokość – 5,5 m (najgłębsze miejsce – 15,9 m), długość linii brzegowej – 3770 m. W klasyfikacji rybackiej reprezentuje ono typ leszczowy. W składzie gatunków ryb przeważa płoć, leszcz, krąp, a także węgorz, szczupak, lin i okoń.

Jezioro Głowińskie – położone na północnym krańcu gminy. Bardzo malownicze, silnie rozczłonkowane. Składa się z trzech wyodrębnionych akwenów. Powierzchnia 130,5 ha, długość maksymalna – 2250 m, szerokość maksymalna – 1475 m, średnia głębokość maksymalna – 18,5 m.
Pomimo utrudnionego dostępu do jeziora jest ono bardzo atrakcyjne dla wędkarzy. Skład ichtiofauny odpowiada leszczowemu typowi zbiornika. Dominuje tu zwłaszcza leszcz, płoć i sielawa, a także szczupak, węgorz, lin i okoń.

Jezioro w miejscowości Gaj-Grzmięca (bez nazwy) – położone blisko drogi Zbiczno-Pokrzydowo. Wypełnia ono dno głębokiej niecki powstałej w ostatniej fazie zlodowacenia w wyniku wytopienia się bryły martwego lodu (tzw. oczko). Powierzchnia ok. 1 ha, kształt owalny (100 x 80 m).

Jezioro Jeziorki – bezodpływowe, śródleśne, położone na północny-wschód od miejscowości Brzezinki, powierzchnia ok. 1,2 ha, maksymalna długość 180 m, maksymalna szerokość – 80 m.

Jezioro Kochanka – śródleśne, bezodpływowe jezioro na północ od przesmyku pomiędzy Jeziorami Zbiczno i Strażym. Powierzchnia – 3,5 ha, długość maksymalna – 200 m, szerokość maksymalna – 125 m.

Jezioro Kurzyny – znajduje się na północ od Jeziora Zbiczno. Rynnowe, silnie wydłużone z północy na południe, składające się z czterech rozlewisk połączonych przewężeniami. Swe istnienie zawdzięcza spiętrzeniu w XVII wieku rzeki Skarlanki jazem młyńskim i tartacznym w miejscowości Grzmięca. Powierzchnia 30 ha, długość maksymalna 2100 m, szerokość maksymalna 260 m, silnie zamulone, o średniej głębokości – 1,5 m. Ulubione miejsce wodniaków wędrujących szlakiem kajakowym rzeki Skarlanki. Jest to zbiornik typu karasiowego. Stanowił obręb hodowlany do 31.07.2003 roku. Po tym terminie można wędkować.

Jezioro Leśne Duże – położone na zachodniej granicy Brodnickiego Parku Krajobrazowego, bezodpływowe, wytopiskowe, o powierzchni 14 ha, maksymalnej długości 500 m, maksymalnej szerokości – 320 m.

Jezioro Łąki (Tabuła) zwane też Najmowskim – położone w rynnie brodnickiej na południe od Jeziora Sosno, składające się z dwu płytkich akwenów: większego – Łąki i mniejszego – Tabuła. Akweny połączone są przewężeniami umożliwiającymi przepłynięcie łodzią. Powierzchnia jeziora wynosi 47,4 ha, maksymalna długość – 1480 m, maksymalna szerokość – 540 m, najgłębsze miejsce – 6,1 m, średnia głębokość – 2,9 m, długość linii brzegowej – 4650 m.

Jezioro Łąkorz – północna część gminy opiera się o brzeg jeziora. Powierzchnia akwenu – 161,8 ha, długość linii brzegowej – 5057 ha, maksymalna długość jeziora – 1700 m, maksymalna szerokość – 1300 m, maksymalna głębokość – 11,6 m, średnia głębokość – 30,3 m.

Jezioro Małe Partęczyny – znajduje się w północnej części gminy, na południe od Jeziora Łąkorek (gmina Biskupiec) i na zachód od Jeziora Wielkie Partęczyny (gmina Kurzętnik) połączone z tym Jeziorem. Otoczone jest lasami o charakterystycznej, seledynowo-niebieskiej barwie wody. Powierzchnia akwenu – 33,6 ha, maksymalna długość – 1435 m, maksymalna szerokość – 340 m, długość linii brzegowej – 3600 m. Jezioro jest bardzo płytkie z uwagi na daleko posunięto eutrofizację zbiornika, średnia głębokość – 3,1 m (najgłębsze miejsce – 6,5 m). Stanowi typ zbiornika wodnego linowo-szczupakowy.

Jezioro Mieliwo – otoczone lasami jezioro rynnowe pomiędzy Jeziorem Głowińskim (na północy), a Jeziorem Sosno (na południu). Linia brzegowa urozmaicona, brzegi w przeważającej części strome. Powierzchnia 80,9 ha, długość linii brzegowej – 2960 m, maksymalna głębokość – 3,4 m, najgłębsze miejsce – 9,4 m. Jezioro atrakcyjne zarówno dla turystów, przyrodników jak i wędkarzy, którzy cenią go ze względu na sukcesy w połowie ryb drapieżnych (typ linowo-szczupakowy).

Jezioro Niskie Brodno – południowa granica gminy oparta jest na północnym krańcu jeziora. Powierzchnia akwenu – 87,2 ha, długość linii brzegowej – 6850 m, maksymalna długość – 3110 m, szerokość maksymalna – 415 m, średnia głębokość – 18,2 m, najgłębsze miejsce – 6,9 m.

Jezioro Okonek – położone na zachód od północnego krańca jeziora Zbiczno, na południe od drogi Zbiczno – Ciche. Niewielkie, o powierzchni 3,4 ha, silnie zarastające. Długość maksymalna 300 m, szerokość maksymalna 130 m.

Jezioro Okonek (2) – śródleśne, silnie zarastające jeziorko, położone po lewej stronie szosy Ciche – Tereszewo, na południe od Jeziora Wielkie Partęczyny. Powierzchnia 4,1 ha, długość maksymalna – 400 m, szerokość maksymalna – 140 m.

Jezioro w centrum wsi Pokrzydowo (bez nazwy) – o powierzchni 1,2 ha, długość maksymalna 300 m, maksymalna szerokość 150 m. Lustro wody na poziomie 115 m npm.

Jezioro Popek – zbiornik wodny o powierzchni 7,2 ha w kształcie trójkąta równobocznego, na którego północnym brzegu opiera się Gmina Zbiczno. Położone na południe od Jeziora Łąki. Maksymalna długość – 350 m, maksymalna szerokość – 300 m.

Jezioro Partęczyny Wielkie – jego południowo-zachodnia część linii brzegowej stanowi północno-zachodnią część Gminy Zbiczno. Powierzchnia jeziora – 323,9 ha, długość linii brzegowej – 17425 m, maksymalna długość zbiornika – 4325 m. Stanowi typ jeziora leszczowego.

Jezioro Retno – rynnowe o silnie wydłużonym kształcie, otoczone w przeważającej części lasami. Zbocza jeziora wysokie i strome, dochodzące do 40 m wysokości. Powierzchnia – 21,4 ha, długość linii brzegowej – 3080 m, maksymalna długość – 1200 m, maksymalna szerokość – 260 m, maksymalna głębokość – 6,2 m, najgłębsze miejsce – 22,1 m. Jest to jezioro hodowlane o typie linowo-szczupakowym.

Jezioro Robotno – akwen, poprzez rzekę Skarlankę połączony z Jeziorami Dębno i Kurzyny, o owalnym kształcie, otoczone lasami. Zajmuje powierzchnię 49,5 ha. Długość maksymalna – 1000 m, szerokość maksymalna – 850 m, średnia głębokość – 15,6 m. Linia brzegowa długości 3300 m, urozmaicona, z trzema łagodnie zarysowanymi półwyspami. Atrakcyjne miejsce dla wędkarzy. Stanowi typ jeziora linowo-szczupakowy. W składzie ichtiofauny dominuje płoć, węgorz, lin, szczupak i leszcz. Gatunkami uzupełniającymi są kąp, okoń i sieja.

Jezioro Skrzynka – niewielkie (o powierzchni ok. 1 ha) malownicze jeziorko, powstałe na przedłużeniu rynny jeziora Strażym, po zarośnięciu południowo-wschodniej części tego jeziora. Stanowi typ jeziora linowo – szczupakowy.

Jezioro Sosno – duży zbiornik wodny o powierzchni 187 ha, długość maksymalna – 4420 m, szerokość maksymalna – 765 m, maksymalna głębokość 12,6 m, głębokość średnia – 5 m. Posiada dobrze rozwiniętą linię brzegową (13200 m), z dużym półwyspem Bielawka. Jezioro otoczone jest lasami. Chętnie odwiedzane przez wędkarzy. Jezioro zaliczane jest do typu leszczowego. Dominującymi gatunkami są zwłaszcza leszcz i płoć. Istotny udział w połowach stanowi introdukowana tołpyga pstra. Pozostałe gatunki ryb to m.in. szczupak, węgorz, lin, sandacz czy okoń.

Jezioro Staw – na terenie przysiółka Staw, będącego częścią wsi Zastawie. Powierzchnia akwenu – 14 ha, długość maksymalna – 650 m, maksymalna szerokość – 330 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 80 m npm. Odprowadza swe wody do Jeziora Szramowo.

Jezioro Strażym – położone między Jeziorami Zbiczno i Bachotek, rynnowe, przepływowe, strome brzegi porasta głównie bór mieszany. Powierzchnia jeziora wynosi 73,4 ha, długość linii brzegowej – 5040 m, maksymalna długość – 2000 m, maksymalna szerokość – 550 m, średnia głębokość – 3,5 m (najgłębsze miejsce – 9 m), Atrakcyjne miejsce dla turystyki wodnej i wędkowania. Jezioro reprezentuje typ linowo-szczupakowy. Występują tu gatunki ryb: płoć, leszcz, węgorz, szczupak, lin, krąp, okoń, wzdręga, karp. Na wzniesieniu nad jeziorem położony jest Ośrodek Wypoczynkowy „Na Wzgórzu”.

Jezioro Stręszek – niewielkie, śródleśne, silnie zarastające jeziorko o powierzchni ok. 1 ha, znajdujące się na południe od szosy Ciche – Tereszewo, w pobliżu Jeziora Okonek.

Jezioro Strzemiuszczek – położone na południe od osady Strzemiuszczek, przepływowe, połączone z jeziorami Strażym i Kurzyny. Otoczone jest rozległymi bagnami, za wyjątkiem południowego brzegu, wznoszącego się do 20 m ponad poziom lustra wody. Powierzchnia jeziora – 25,8 ha, maksymalna długość – 825 m, maksymalna szerokość 414 m. Jezioro jest bardzo płytkie, średnia głębokość wynosi 1,2 m a najgłębsze miejsce – 2,3 m.

Jezioro Sumówko – obecnie dwuczęściowe jezioro, rozdzielone drogą z Sumówka do wsi Tomki. Całkowita powierzchnia jeziora wynosi 68 ha, maksymalna długość – 1850 m, maksymalna szerokość – 600 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 85 m npm. Miejsce przebywania dużej ilości ptactwa wodnego.

Jezioro Szafarnia – jezioro na południe od Jeziora Tęgowiec, oddzielone od niego pasem mokradeł. Powierzchnia – 13,9 ha, maksymalna długość – 820 m, maksymalna szerokość – 250 m, płytkie, bardzo intensywnie zarastające. Typ jeziora linowo-szczupakowego.

Jezioro Szramowo – położone w głębokiej rynnie subglacjalnej na wysokiej krawędzi doliny rzeki Drwęcy. Powierzchnia 13 ha, maksymalna długość 700 m, maksymalna szerokość – 250 m, maksymalna głębokość 6 m. Brzeg południowy i północny porośnięty jest lasem. Wody jeziora odprowadzane są do Drwęcy.

Jezioro Tęgowiec – rynnowe, położone w tej samej rynnie sublagacyjnej co Jezioro Szramowo. Silnie zarastające roślinnością szuwarową. Powierzchnia akwenu – 8,3 ha, maksymalna długość – 650 m, maksymalna szerokość – 200 m. Typ jeziora linowo-szczupakowe.

Jezioro Tomaszek (Karaś) – położone na północ od Jeziora Zbiczno o powierzchni 4,2 ha, długość 300 m i szerokości 200 m. Stanowi typ jeziora linowo – szczupakowego.

Jezioro Trzciniak – położone obok miejscowości Koń w kierunku miejscowości Budy. Powierzchnia jeziora – 14 ha, maksymalna długość – 50 m.

Jezioro Wysokie Brodno – stanowi zachodnią część granicy Gminy Zbiczno. Powierzchnia akwenu – 91 ha, długość linii brzegowej – 5700 m, maksymalna długość jeziora – 2475 m, maksymalna szerokość – 605 m, średnia głębokość – 7,2 m, najgłębsze miejsce – 22 m. Stanowi typ jeziora sielawowego.

Jezioro Zbiczno – zaliczane do najpiękniejszych na terenie Pojezierza Brodnickiego. Niemal w całości otoczone lasami, o dobrze rozwiniętej linii brzegowej, rynnowe, odpływowe (poprzez Cichówkę połączone z Jeziorami Ciche i Strażym). Powierzchnia 128,9 ha, długość maksymalna – 2615 m, szerokość maksymalna – 865 m, długość linii brzegowej – 7400 m. Najgłębsze jezioro Pojezierza Brodnickiego, maksymalna głębokość 41,6 m (głębokość średnia 11,7 m). Niezwykle atrakcyjne miejsce dla turystów i wędkarzy. Stanowi typ jeziora sielawowego. Dominuje tu wśród ryb sielawa, płoć, leszcz i szczupak. Położone nad nim są dwa ośrodki wypoczynkowe – na wschodnim brzegu Ośrodek Wypoczynkowy „Pod Sosnami”, natomiast na zachodnim – ośrodek „Rytebłota”.

Rzeka Skarlanka – rzeka pojezierna, dopływ Drwęcy, odwadniający wschodnią część gminy, za wyjątkiem terenów bezpośrednio przylegających do doliny Drwęcy. Długość jej wynosi 37,1 km (z tego niemal 20 km przypada na odcinki jeziorne), a dorzecze – 227,7 km2. Na bieg rzeczki składa się szereg pojedynczych odcinków o długości od kilkuset do kilkudziesięciu metrów łączących w gminie Zbiczno jeziora Dębno – Robotno – Kurzyny – Strażym – Bachotek. W gminie Zbiczno rzeka Skarlanka liczy ok. 11 km długości. W miejscowości Grzmięca na rzece tej pobudowany jest jaz ruchomy spiętrzający wodę do 6 m. Na ujściu Skarlanki do Drwęca w Tamie Brodzkiej odbudowany został jaz spiętrzający, chroniący ekosystemy wodne jezior dolnego odcinka Skarlanki przed dużymi wahaniami wody i przed przelewaniem się wód Drwęcy do Jeziora Bachotek. W dolnym odcinku Skarlanki obserwuje się zjawisko cofki, sięgającej w górę rzeki aż do Grzmięcy i do Jeziora Zbiczno. Rzeka ta jest atrakcyjnym szlakiem turystyki kajakowej.